Posts

Showing posts from July, 2018

ජමනාරං

Image
ජමනාරං හැදින්වීම  බීජ පැළ මීටර් 5ක් පමණ උසට වැඩෙන අතර ඒවායේ ශාක වියන පැතිරුණු ස්වභාවයක් නොගනී. නමුත් බද්ධ පැළවල ශාක වියන පැතිරී වැඬේ සාමාන්‍යයෙන් නාරං ගස්වල කඳ කටු රහිත වුවත් ඇතැම් විට කටු සහිත විය හැක. කඳ  : මේරූ කඳ අළු පැහැයට හුරු දුඹුරු පැහැයක් ගනී. පත්‍ර  : පත්‍ර කුඩාවන අතර ලංසාකාර හැඩයක් ගනී. පත්‍ර වෘත්තය කෙටි වන අතර පියාපත් රහිතය. එහෙත් ඇතැම් විට ඉතා කුඩා පියාපත් තිබිය හැක. ළපටි පත්‍ර ලා කොළ හෝ ලා කහ පැහයට හුරු කොළ පාට වන මුත් හොඳින් මේරූ විට තද කොළ පාටය. පත්‍ර වෘන්තය සුමටය. කෙලවර සිහින්ය. තියුණුය. පුෂ්ප  : මල් අතුවල අග්‍රස්ථයේ හා කක්ෂීයව තනිව හෝ පොකුරු වශයෙන් හටගනී. මල් සුදු පාටය. කුඩාය. ඵල  : ළපටි හා මේරූ ඵල තද කොළපාට වන අතර ඉදුණු විට ලා කොළ, ලා කහ හෝ කහ තැඹිලි පාට විය හැක. බීජ පත්‍ර සාමාන්‍යයෙන් ලා කොළ පාටය. පැසුණු ගෙඩියේ යුෂ තැඹිලි පාටය. නාරං වල ඵල හොඳින් ඉදුනු පසු ද නොහැලී ගසේ රඳා පවතින හෙයින් නියමිත කාලයේ දි අස්වනු නෙලීම නොකල හොත් ගෙඩිවල යුෂ ක්‍රමයෙන් අඩු වී යයි. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය වර්ගීකරණය රාජධානිය : Plantae වංශය : Magnoliophyta

රසකිඳ

Image
රසකිඳ හැදින්වීම ඈත අතීතයට නෑකම් කියන ඖෂධීය ගුණ ඇති වැල් ශාකයකි. මෙම ඖෂධ ශාකයේ විශේෂත්වය නම් වැලේ නූලක් ලෙසින් කෙඳි පහතට වැටේ. මුල් අවදියේ කොළ පාටින් යුක්ත වන අතර, රසකිඳ වැල මේරීමත් සමග අළු පැහැයෙන් යුක්ත වේ. අළු පැහැති පොත්ත පහසුවෙන් ඉවත් කළ හැකි වේ.මෙම ශාකයේ පත‍්‍ර විශාල වූ අතර වටකුරු ඕවලාකාර හැඩයක් ගනියි. සෙ. මී. 3.8 - 6.4 පමණ දිගින් යුක්ත මේ රසකිඳ ශාකයේ මල්ඒකලිංගික වන අතර කහ කොළ පාටින් යුක්ත වේ. මෙහි ගෙඩි කොළපාට රවුම් හැඩයෙන් යුතුව පොකුරු වශයෙන් දැකිය හැකි වේ. ඉදුණු ගෙඩි රතු දුඹුරු පැහැ ගනු ලබයි. පෙබරවාරි මාර්තු මාසවල මල් පිපී මැයි ජුනි මාසවල ගෙඩි හටගැනීම සිදු වේ. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය වර්ගීකරණය රාජධානිය: Plantae වර්ගය: Angiosperms ගෝත්‍රය: Eudicots කුලය: Ranunculales ගණය: Menispermaceae Genus: Tinospora Species: T. cordifolia විද්‍යාත්මක නාමකරණය Tinospora cordifolia ප්‍රාදේශිය නාමකරණය වෙනත් රටවල නාමකරණයන් දෙමළ - Shindilakodi තායිලන්තය - බෝරාෆෙට් බෙංගාලය - Gulancha ප්‍රයෝජන මෙම ඖෂධ ශාකයේ වැල, කොළ සහ මුල් බෙහෙත් ලෙස ද භාවිතයට ගනු ලබයි. මේර

අශෝක

Image
අශෝක  හැදින්වීම මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ දේශීය ශාක විශේෂයකි. කඩා හැලෙන සුලු විශාල පත්‍රයක පත්‍රිකා යුගල 4-6 සංඛාවක් සම්මුඛව පිහිටයි. ආයත ලංසාකාර පත්‍රිකාවක් සෙ.මි. 25 දක්වා වර්ධනය වේ. සිනිදු පත්‍ර තලය දිලිසෙන සුලුය. පුෂ්ප මංජරිය ගොනු වූ සමතලීය සංයුක්ත ඒකාක්ෂයකි. කහ තැබිලි කුඩා මල් පොකුරට පිපුණු පසු ඉතා අලංකාරය. මල් පරවීමට ආසන්න වන විට රතු පැහැයට හැරේ. කරලක් වන ඵලය තුල බීජ 4-8 පමණ පිහිටයි. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය විද්‍යාත්මක නාමකරණය  :  Saraca asoca ප්‍රාදේශිය නාමකරණය  :  දිය රතඹල, දිය රත්මල්, අංගනප්‍රිය වෙනත් රටවල නාමකරණයන් බුරුමය - තවාගබෝ, තව්කා හින්දි - vand ichitrah, සීතා අශෝක බෙංගාලය - ඕෂොක් ප්‍රයෝජන කාන්තා රෝග සඳහා බහුලව යොදා ගන්නා ශාකයකි. ව්‍යාප්තිය / රෝපනය අශෝක පහතරට වියලි කලාපයේ ඇළවල් ආශ්‍රිතව සුලබව දැක ගත හැකිය. බීජ, දඩු හා මුල් මඟින් පැල සාදා ගත හැකිය. විශේෂිත විඩියෝ / අමතර තොරතුරු https://www.youtube.com/watch?v=STqIQsCYlK4 https://www.youtube.com/watch?v=h3gedp795DM https://www.youtube.com/watch?v=vrNQkgVd-3c https://www.youtube.com/watch?v=zQb5

දොඩම්

Image
දොඩම් හැඳින්වීම උද්භිද විද්‍යාත්මකව Citrus sinensis නමින් හඳුන්වනු ලබන පැණි දොඩම් Rutaceae පවුලට අයත් වෙයි. ජමනාරං, ජම්බෝල, ග්‍රේප්පෘඋට්, දෙහි, බෙලි, කරපිංචා ආ ජනපිය ශාක බොහොමයක් ඊට ඇතුළත් වෙයි. ලෝකයේ ජනපියම හා වැදගත්ම පලතුරු අතරට පැණි දොඩම් අයත් වෙයි. උසස්ගුණාත්මයෙන් යුත් පැණි දොඩම් නිපදවීම දැවැන්ත කර්මාන්තයක් ලෙස පවත්වාගෙනයනු ලබන රටවල් අතර මධ්‍යධරණී රටවල්, ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය, මධ්‍යම යුරෝපීය හා දකුණු ඇමෙරිකානු රටවල් ප්‍රසිද්ධියක් උසුලයි. ඔස්ට්‍රේලියාව ද පැණිදොඩම් නිෂ්පාදනය පිළිබඳව වැඩි උනන්දුවක් දක්වන බව පෙනේ. දොඩම් ගසේ ඉතිහාසය දෙස බලන විට චීනය මව්බිම වුවත් වර්ෂ 1498 දී දේශ ගවේෂක වස්කෝද ගාමා ඉන්දියාව ඇතුළු රටවලටත් බටහිර රටවලටත් ව්‍යාප්ත කිරීමේ පුරෝගාමියා විය.දොඩම් ගස ලොවපුරා ව්‍යාප්ත වීමට හේතු වූ කරුණු අතර 1. රෝමවරුන්ගේ දිග්විජය, 2. අරාබි ජාතිකයන්ගේ වෙළඳගමන්, 3. මුස්ලිම්වරුන්ගේ මධ්‍ය ධරණී රටවලට ඇතුල්වීම, 4. යෙරුසලම මුස්ලිව් ජාතිකයින්ගෙන් මුදවා ගැනීම සඳහා යුද්ධ යනාදී කරුණු ඉවහල් වී ඇත. මෙම දොඩම්වල “සී සහ ඩී” විටමින් පදාර්ථ බහුලව ඇති අතර පැණි දොඩම් වල ස

පේර ශාකය

Image
                                                                    පේර ශාකය හැඳින්වීම පේර යනු බොහෝ නිවර්තන හා උපනිවර්තන ප්‍රදේශවල වගා කරන හා භාවිත වන පලතුරක් වේ. නිරන්තරයෙන් ආහාරයට ගන්නා විශේෂ අතර, බොහෝ විට “පේර“ වශයෙන් සලකනු ලබන්නේ, ඇපල් පේර (Psidium guajava) ය. පේර සාමාන්‍ය Myrtoideae ගණයට අයත්, විරුද්ධව පිහිටි සරල, ඉලිප්සාකාර සහ සෙ.මි 5-15 පමණ දිගැති දැඩි අඳුරු කොළ වලින් යුක්ත වේ. පේර මල්, පෙති පහක් සහ බොහෝ රේණු සහිත සුදු වර්ණ මල් වේ. පේර, මාංසමය බහු බීජ ඵලයකි. පේර පලතුරු, සාමාන්‍යයෙන් සෙ.මි 4-12 පමණ දිගැති, ශාක විශේෂය අනුව ගෝලාකාර හෝ ඕවලාකාර වේ. ඊට දෙහි ලෙලි වලට මදක් සමාන සාමාන්‍ය සුවඳක්ඇත. පිටත සම  රළු, බොහෝ විට තිත්ත රසය සමග, හෝ මෘදු හා මිහිරි විය හැක. විශේෂ අතර, වෙනස්කම් සැලකූ විට, සම ඕනෑම ඝනකම විය හැකි අතර, පරිණත වීමට පෙර  සාමාන්‍යයෙන් කොළ පැහැ නමුත්,ඉදීමත් සමග කහ, දුඹුරු, හෝ කොල පැහැ බවට පත් වෙයි. ඇතුළත මදය පැණි රස හෝ ඇඹුල් සහ සුදු ( “සුදු“ පේර) සිට තද රෝස ( “රතු“ පේර) පැහැය දක්වා විය හැක. විශේෂය අනුව මදයේ බීජ, ප්‍ර්‍රමාණය සහ දැඩිබව වෙනස් වේ. බොහෝ නිවර්

කෙසෙල්

Image
හැදින්වීම ශ්‍රී ලංකාව කෙසෙල් වර්ග ගණනාවක් තියෙනවා. හැඩයෙන්, ප්‍රමාණයෙන්, පාටින්වගේම රසයෙනුත් වෙනස් කෙසෙල් ගෙඩි වර්ග ගණනාවක් තියෙන කෙසෙල් එක්ක පාරම්පරිකවම බැඳුණු දේශයක් ලංකාව. අපේ රටයි කෙසෙලුයි අතර තියෙන නෑකම ක්‍රි.ව. 341 දක්වා ඈතට විහිදෙනවා. ශ්‍රී ලංකාවේ රජවරුන් අතරින් දක්ෂතම වෛද්‍යවරයා විදිහට ප්‍රසිද්ධ බුද්ධදාස රජතුමා ලියපු සාරාර්ථ සංග්‍රහය කියන පොතේ කෙසෙල් ගසේ විවිධ කොටස් වල තියෙන ඖෂධීය ගුණ ගැන විස්තර දැක ගන්න පුළුවන්. පළමු කාරණය තමයි කෙසෙල් ගස. “ගස” කියලා කිව්වාට මේක ඇත්තටම ගහක්නෙවෙයි, මීටර් කිහිපයක් උසට වැවෙන පැළෑටියක්. මේ නිසා තමයි කෙසෙල් “ගසේ” කඳ කවදාවත් වෙනත් ගස් වල වගේ ලීයක් බවට පත් වෙන්නේ නැත්තේ. කෙසෙල් කඳ තනිකරම හැදිලා තියෙන්නේ තදට එතුණු කෙසෙල් කොළ වලින්. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය වර්ගීකරණය රාජධානිය: Plantae (unranked): Angiosperms (unranked): Monocots (unranked): Commelinids ගෝත්‍රය: Zingiberales කුලය: Musaceae ගණය: Musa විද්‍යාත්මක නාමකරණය Musa bulbaciana රඹ, අලවතු, අලවතු කැන්  ප්‍රයෝජන  ඉදුණු කෙසෙල් ගෙඩි * ආහාර දිරවීම පහසු කරයි. * මළ බද්ධය නැති

පාරෙ මාර

Image
පාරෙ මාර හැදින්වීම මෙම විශාල ගස මීටර් 45-60 පමණ උසට වැඩෙන අතර විශාල ලෙස පැතිරුණු වියනකින් යුක්තය. මුල් ඉතා මහත්ය. කයිරු සහිතය. ගසේ පොත්ත රඵය. ගැඹුරට සිරස් අතට පැලේ. කඳේ ඵලය දුඹුරුවන් කහ පැහැතිය. අරටුව කලු පැහැති දුඹුරු පාටය. පත්‍ර ද්විපක්‍ෂවත්ය. පත්‍රිකා තලය සෙ.මි. 2-5 x 1-3 පමණ වේ. අග පත්‍රිකා , මුල පත්‍රිකාවලට වඩා තරමක් විශාලය. මල් , පොකුරු සේ පත්‍ර කක්‍ෂවල හට ගනී. මල් පෙති රෝස-රත් පැහැයෙන් යුක්ත අතර මි.මි. 8-13 දක්වා දිගය. රෝස පැහැති රේණු සෙ.මී 3 ක් පමණ දිගය. සෙ.මි. 12-20 x 1-2.5 පමණ වන රනිලය මාංසලය. තරමක් පැතලි වී දිලිසෙන දුඹුරු පැහැයක් ගනී. ගසේ හැඩයෙන් , කොළ හා මල් වලින් පහසුවෙන් හඳුනා ගත හැක. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය විද්‍යාත්මක නාමකරණය Samanea saman ප්‍රාදේශිය නාමකරණය පාරෙ මාර , වැහි මාර , පිනි මාර ප්‍රයෝජන මෙම ශාකය ප්‍රධාන වශයෙන් වවනු ලබන්නේ මාර්ග දෙපස සෙවණ සඳහාය. දැවයෙන් ගෘහ භාණ්ඩ තනනු ලැබේ. කොළ හා කරල් සත්ත්ව ආහාර ලෙස යොදා ගත හැක. විශේෂිත විඩියෝ / අමතර තොරතුරු https://www.youtube.com/watch?v=DJApTz 8 zGW 4

කරඳ

Image
කරඳ   හැදින්වීම කරඳ ජලාශ්‍රිත පරිසර පද්ධති ආශ්‍රිතව සුලභව හමුවන තරමක් විශාල දේශීය ශාකයකි. අළු පැහැති පොත්ත සිනිඳු ය. පැසුණු ලීය කහ පැහැයට හුරු සුදු පැහැති ය. අසම පක්ෂවත් සංයුක්ත පත්‍ර එ්කාන්තරව පිහිටයි. පත්‍රිකා යුගල වශයෙන් පිහිටා තනි පත්‍රිකාවකින් කෙලවර වේ. පත්‍ර නටුව සෙ.මි. 12.5 පමණ දිගු විය හැකි අතර පත්‍රිකා 5-9 අතර සංඛාවක් පිහිටයි. දෙපැත්තම දිළිලෙස සුලු පත්‍රිකා හැඩයෙන් අණ්ඩාකාර හෝ ලංසාකාර ය. ඒකාක්ෂ පුෂ්ප මංජරියක හට ගන්නා රෝස පැහැති මල් අලංකාරවත් ය. අප්‍රේල් මාසයේදී මල් හට ගනී. ඵලය ඕවලාකාර-ආයත හැඩයෙන් යුත් නොපැලෙන කරලකි. සෙවන සඳහා ද වැවිය හැකි කරඳ ශාකය Fabaceae කුලයට අයත් ය.   වර්ගීකරණය හා නාමකරණය විද්‍යාත්මක නාමකරණය Pongamia pinnata ප්‍රාදේශිය නාමකරණය කරඤ්ජ, පෙර කළ "මඟුලේ යන්නා" යන රහස් නාමයෙන් හඳුන්වා ඇත්තේ ද මඟුල් කරඳ ශාකයයි. වෙනත් රටවල නාමකරණයන්   ප්‍රයෝජන දන්ත රෝග , ග්‍රහණි රෝග , ප්‍රමේහ , ගුල්ම , ඉරුවාරදය , ආමවාතය , පණු රෝග , රුධිර දෝෂ , වණ , වාතරක්ත , කුෂ්ඨ

උගුරැස්ස

Image
හැදින්වීම වසරකට දෙවරක්‌ පමණ හොඳින් පලදරන මෙම පලතුරකි. බොහෝ අය හඳුන්වන්නේ කටු ලොවි කියලා. ගසේ කඳ තුළ කටු ඇති නිසා එලෙස හඳුන්වනවා විය හැක. වර්ගීකරණය හා නාමකරණය වර්ගීකරණය Order : Violales Family : Flacourtiaceae Genus : Flacourtia (Burm.f.) Merr. Species : Flacourtia Indica විද්‍යාත්මක නාමකරණය Flacourtia indica ප්‍රාදේශිය නාමකරණය කටුලොවි, කටු කුතුන්දා, උක්කුරැස්ස, බොරළු දමුණු සංස්‌කෘතික නාමයන් වශයෙන් කණ්‌ටකී, ස්‌වාදු කණ්‌ටක, විකංකත යනුවෙන්ද, හින්දි බසින් කංටාය යනුවෙන් ද, ද්‍රවිඩ බසින් කටුකාලි වෙනත් රටවල නාමකරණයන් ප්‍රයෝජන ආයුර්වේද වෛද්‍යා විද්‍යාව තුළ වටිනා ඖෂධයක්‌ ලෙස සඳහන් වන උගුරැස්‌ස ගෙඩි පමණක්‌ නොව, එහි කොළ පොතු මුල්, ඇට ආදී සියලුම ඖෂධ පිණිස භාවිත කරනවා. කහට රසකයකින් යුතු එහෙත් ප්‍රණීත රසයක්‌ ඇති උගුරැස්‌ස සැහැල්ලු, කුසගින්න වඩවයි. ආහාර ජීර්ණයට උදව් කරයි. පිත් රෝග හෙවත් සිරුරේ උෂ්ණාධික දැවිල්ල ඇති කරන රෝග රැසක්‌ සමනය කිරීමේ ප්‍රබල ඖෂධීය ගුණයක්‌ උගුරැස්‌සවල ඇත. සිරුරේ ලේ පිරිසිදු කිරීමට යෝග්‍ය නිසා ශරීර වරåනය ඇති කිරීමට ඉවහල් වන පලතුරකි. එමෙන්ම කාන්ත

බෝ ගස

Image
හැඳින්වීම ලෝකයේ නොයෙකුත් රටවල දක්නට ලැබෙන කෝටි  සංඛ්‍යාත වෘක්ෂ සමුහයා අතරින්, මහජනතාවගේ වැදුම් පිදුම් ලබමින්, අතිශය පූජනීයත්වයට පත්වුයේ, ශාන්ත සිරියෙන් හෙබි, බෝධි ශාකය පමණක් බව සදහන් කල හැකිය. බෝ ගසේ පුරාවෘත්තය ඈත අතීතය කරා දිව යන එකකි.ලෝකයේ කොතෙකුත් පැරණි වුක්ෂ තිබුනත්, ලේඛණ ගත තොරතුරු අනුව, වැඩිම ආයු වින්දනයක් ලබන ශාකය බවට ඉතිහාසයේ ලියවී ඇත්තේද බෝ ගසය. ගෞතම බුදුරජාණන් වහන්සේට බුද්ධත්වය ලබා ගැනීම සදහා සෙවන දුන්, බෝ රුකේ දක්ෂිණ ශාකව, මෙයට වසර 2290 කට පෙර ශ්‍රී ලංකාවට වැඩම කළේය. දෙවන පෑතිස්ස රජ දවස සංඝමිත්තා මෙහෙණින් වහන්සේ විසින් වැඩම කරන ලද එම ශාඛාව මහත් ප්‍රාතිහාර්ය මැද්දේ රෙහෙණ නැකතින් මහමෙව්න උයනේ රූපණය කරන ලදී. එය අදත් ඒ අයුරින්ම පුද සත්කාර ලබමින් වැඩ  විසීම නිසා, මේ ප්‍රෞඩ ඉතිහාසය කියා පෑමට සමත් වී ඇත. ඉන්දියාවේ උපත ලදැයි සැලකෙන දැනට මෙහි පැතිරී ඇති මෙම ශාඛය මීටර් 25 උසට සාමාන්‍යයෙන් විශාල ප්‍රදේශයක් ආවරනය  කරයි. පීකස්රිලිජියෝසා (Ficus religiosa L) (ලතින්) යන උද්භිත විද්‍යාත්මක නාමයෙන් බෝ ගස, මොරේසියේ (Moraceae) (වට කුලය) ශාක කුලයට අයත්ය. බෝ වර්ග දෙකකි. එකක් පූජනීයත්වයට ප